Το όνομα Ορθοπαιδική εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία το 1741. Το σχημάτισε ο Γάλλος ιατρός Nicolas Andry (1658-1742), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων από τις ελληνικές λέξεις “Ορθός” και “Παιδίον” (ίσιο παιδί) και το παρουσίασε στο βιβλίο του «Traite d΄ orthopédie ou l΄art de prevenir et corriger dans les enfants les difformites du corps» «Πραγματεία περί ορθοπαιδικής ή τέχνη της προλήψεως και διορθώσεως των σωματικών δυσπλασιών (ή παραμορφώσεων) στα παιδιά».
Η ακριβής αναφορά στο βιβλίο αυτό για το όνομα έχει ως εξής: “Quant au titre en question, Orthopédie, je l΄ ai formé de deux mots grecs a΄ savoir d΄Orthos, qui verit dire Droix, et paidion, qui signifie Εnfant”. Το όνομα αυτό έγινε αποδεκτό προοδευτικά από όλα σχεδόν τα κράτη και σιγά σιγά επεκτάθηκε και στους ενήλικες. Ειδικά η Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπαιδικών Χειρουργών, η μεγαλύτερη στον κόσμο (αριθμεί 20 χιλιάδες περίπου μέλη), πέραν της αποδοχής του ονόματος Ορθοπαιδική, τοποθέτησε στο κέντρο του εμβλήματός της τις λέξεις “Ορθόν Παιδίον” με ελληνικούς χαρακτήρες.
Το έμβλημα αυτό αποτυπώνεται στο εξώφυλλο εκατοντάδων βιβλίων ή εντύπων που εκδίδει αλλά και στις τεράστιες αφίσες που εκθέτει στα ετήσια συνέδριά της. Στην Ελλάδα το όνομα Ορθοπαιδική βρέθηκε να γράφεται με ε από το “Ορθός” και “Πέδη” (τροχοπέδη) αλλάζοντας την ιστορική του ετυμολογία και προέλευση. Πουθενά δεν αναφέρεται πότε, πώς και από ποιους έγινε αυτή η αλλαγή, οπωσδήποτε όμως δεν έγινε από κανένα συλλογικό όργανο και βεβαίως ούτε από τον κ. Χρυσοσπάθη, πρώτο ΄Ελληνα καθηγητή Ορθοπαιδικής, ο οποίος απλώς το δέχθηκε, αν και δεν συμφωνούσε με την προέλευση από το “Ορθός” και “Πέδη”.
Προτιμούσε το όνομα “Ορθωτική”. Φαίνεται λοιπόν ότι μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα το όνομα Ορθοπαιδική εγράφετο με αι, όπως αναφέρεται στο λεξικό «Ιατρική» του υφηγητού της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Καρυοφύλλη (Β΄τόμος, σελίδα 370, έκδοση 1896) και επιβεβαιώνεται από τον καθηγητή Ι. Χρυσοσπάθη στο βιβλίο του «Ορθοπεδική» (έκδοση 1932, σελίδα 5) με τη φράση: «δι΄ ό και απεκάλεσεν ταύτην ο Andry «Ορθοπαιδική» εκ του “Ορθός” και “Παις”» και συνεχίζει: «το όνομα αυτό του ημέτερου κλάδου διετηρήθη μέχρι των ημερών ημών (αρχές του 20ου αιώνα)». Είναι λοιπόν λίαν πιθανόν ότι ένας από τους ελάχιστους ΄Ελληνες Ορθοπαιδικούς, που σπούδαζαν τότε κυρίως στη Γαλλία, να μετέφεραν το όνομα “Ορθοπεδική” στα ελληνικά με ε από το Γαλλικό του Andry “Orthopédie” χωρίς να λάβουν υπόψη τους ότι το γαλλικό é, όπως αναφέρεται στο λεξικό του καθηγητού Γ. Μπαμπινιώτη (σελίδα 1728) αποδίδει το ελληνικό αι όπως pédiatrique: παιδιατρική, pédagogie: παιδαγωγική, péderastie: παιδεραστία κ.ά. Και εκ των υστέρων ανεζήτησαν ρίζες στην ελληνική γλώσσα για να το στηρίξουν.
Διότι είναι παράδοξο, εκείνοι που άλλαξαν την ονομασία “Ορθοπαιδική” σε “Ορθοπεδική”, επειδή δεν τους ικανοποιούσε, να μη δημιούργησαν ένα καινούργιο διαφορετικό όνομα πιο αντιπροσωπευτικό κατά τη γνώμη τους αλλά να πήραν το ιστορικό όνομα και να αλλοίωσαν την ετυμολογία του αφήνοντάς το φωνητικά ακριβώς το ίδιο. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 εκδηλώθηκε σε διεθνές επίπεδο μια τάση αλλαγής του ονόματος “Ορθοπαιδική” σε “Ορθοχειρουργική” – “Orthosurgery” κατά το “Neurosurgery” – “Νευροχειρουργική” ή “Bone Surgery” με διάφορα επιχειρήματα και δημοσιεύσεις (Kirkup 1991 & 1993).
Η σκέψη μήπως γίνει εκμετάλλευση από τους κύκλους αυτούς του εξωτερικού, της αδικαιολόγητης αλλαγής του ονόματος “Ορθοπαιδική” σε “Ορθοπεδική” στην Ελλάδα από το αρχικό του Andry έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα. Η γενική συνέλευση της Πανελλήνιας Ορθοπαιδικής Εταιρείας (ΕΕΧΟΤ) μετά από εισήγηση πολλών καθηγητών Ορθοπαιδικής Ελληνικών Πανεπιστημίων και ύστερα από πολλές συζητήσεις αφού ζήτησε τη γνώμη τριών καθηγητών γλωσσολογίας από τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, αποδέχθηκε το 1997 την επαναφορά του ονόματος “Ορθοπαιδική” στις ιστορικές του ρίζες γράφοντάς το με αι, όπως ακριβώς το σχημάτισε το 1741 ο καθηγητής Nicolas Andry από τις ελληνικές λέξεις “Ορθόν Παιδίον”. Συμπερασματικά μπορεί να λεχθεί ότι το θέμα δεν είναι ποιο από τα δύο ονόματα είναι ετυμολογικά σωστό ή ποιο καλύπτει περισσότερο το αντικείμενο της Ορθοπαιδικής σήμερα.
Και τα δύο ονόματα είναι σωστά και τα δύο δεν καλύπτουν πλήρως όλο το φάσμα της Ορθοπαιδικής σήμερα. Το θέμα είναι καθαρά ιστορικό και η απόφαση της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας να γράψει το όνομα «Ορθοπαιδική» με αι δεν σημαίνει αλλαγή ονόματος, αλλά επαναφορά του ονόματος στις ιστορικές του ρίζες όπως το πρωτοσχημάτισε ο καθηγητής N. Andry το 1741. Θα ήταν τραγικό ένας καθηγητής από άλλη χώρα να δίνει πριν από 260 χρόνια ελληνικό όνομα σε ένα καινούργιο κλάδο της ιατρικής τιμώντας την ελληνική γλώσσα όταν δεν υπήρχε ελληνικό κράτος, το όνομα αυτό να γίνεται αποδεκτό από τις Ορθοπαιδικές Εταιρείες όλου σχεδόν του κόσμου και η Ελληνική Ορθοπαιδική Εταιρεία να απεμπολεί την τιμή αλλάζοντας μόνο αυτή το όνομα. Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 2002 Παν. Π. Συμεωνίδης Καθηγητής Ακαδημαϊκός (ΑΜ) Πρόεδρος Κολλεγίου Ελλήνων Ορθοπαιδικών Χειρουργών.
